Zakład Farmakologii Bólu

Profil naukowy

O zakładzie
Pracownicy

Opis zakładu

Tematyką badawczą Zakładu Farmakologii Bólu jest opracowywanie zagadnień dotyczących problematyki powstawania i utrzymywania się procesów bólowych, ze szczególnym uwzględnieniem bólu neuropatycznego, który powstaje w wyniku uszkodzenia nerwów obwodowych z powodu urazów, nowotworów, cukrzycy, stwardnienia rozsianego, niedotlenienia. Ten rodzaj bólu nie jest łagodzony przez typowe środki przeciwbólowe, dlatego też staje się często dolegliwością bez perspektyw na znaczną poprawę. Pomimo licznych badań zarówno klinicznych jak i doświadczalnych, molekularny mechanizm rozwoju bólu wciąż nie jest dokładnie poznany.
W badaniach pragniemy określić zaburzenia homeostazy w endogennych układach opioidowych, co wydaje się jedną z głównych przyczyn rozwoju bólu przewlekłego. Wzrost aktywacji endogennych systemów przeciwbólowych w odpowiedzi na uszkodzenie układu nerwowego uruchamia mechanizmy homeostazy i w konsekwencji prowadzi do nadmiernej aktywności systemów probólowych. Badania mają na celu określenie ścieżek udziału różnych probólowych peptydów w rozwoju neuropatii.
Badania z wykorzystaniem zarówno profilowania ekspresji genów jak i analizy białek wskazują, że w bólu neuropatycznym dochodzi do silnej aktywacji wielu genów neuronalnych, jak również genów związanych z odpowiedzią komórek immunologicznych, w tym z aktywacją mikrogleju. Prowadzone badania są istotne, ponieważ obecnie brak danych dotyczących prób hamowania mikrogleju czy czynników prozapalnych takich jak IL-1beta, CCL2, CCL5, a także wykorzystania inhibitorów szlaków wewnątrzkomórkowych NF-B, ERK1/2, p38MAPK przy stosowaniu opioidów w bólu neuropatycznym. W badaniach poszukujemy nowych punktów uchwytu również dla skutecznej terapii neuropatii cukrzycowej. Prowadzone eksperymenty wykazały, że modulacja zmian neuroimmunologicznych na skutek działania pentoksyfiliny (inhibitor pozapalnych cytokin), minocykliny (inhibitor p38MAPK), partenolidu (inhibitor NF-κB), U0126 (inhibitor ERK1/2), SB203580 (inhibitor p38MAPK) PD98059 (inhibitor MAPKK) w bólu neuropatycznym osłabia jego rozwój a także nasila efektywność opioidów. Mamy nadzieję, że wyniki naszych badań stworzą eksperymentalne podstawy do zastosowanie w przyszłości skojarzonej terapii stosowanych w klinice opioidowych leków przeciwbólowych z inhibitorami gleju lub innymi substancjami modulującymi syntezę lub działanie prozapalnych czynników, w celu zwiększenia skuteczności leków przeciwbólowych w terapii bólu neuropatycznego.

Metody badawcze

Najważniejsze odkrycia ostatnich lat

Wyjaśnienie osłabionej efektywności leków opioidowych w bólu neuropatycznym przez wykazanie obecności receptora MOP i KOP a braku receptora DOP opioidowego na komórkach mikrogleju, co tłumaczy niezmienioną efektywność agonistów receptora DOP w odróżnieniu od osłabionego działania leków działających przez dwa pozostałe receptory opioidowe i wskazuje drogę poszukiwania nowych leków przeciwbólowych.

Wykazano, że jednym z ważnych czynników biorących udział w efektach neurotoksycznych dynorfiny w modelu bólu neuropatycznego są cytokiny prozapalne pochodzące z gleju aktywowanego uszkodzeniem układu nerwowego. Zahamowanie tej aktywności znacznie osłabia niekorzystne efekty dynorfiny, jednego z czynników rozwoju bólu neuropatycznego.

prof. dr hab. Joanna Mika

Kierownik zakładu

+48 12 6623298

joamika@if-pan.krakow.pl

pokój 226

Pracownicy zakładu

Dokonania naukowe

Publikacje
Granty

Grant

PRELUDIUM 12 2016/23/N/NZ7/00356 Określenie mechanizmów i potencjalnych punktów uchwytu dla terapii bólu neuropatycznego poprzez zbadanie interakcji farmakologicznych pomiędzy substancjami modulującymi aktywność gleju a lekami opioidowymi

Dr Anna Piotrowska-Murzyn

Grant

OPUS 22 2021/43/B/NZ7/00230 Nowe strategie w farmakoterapii bólu neuropatycznego oparte na modulacji układu chemokin i jego wpływie na rozwój tolerancji opioidowej

prof. dr hab. Joanna Mika

Evidence that GABA in the nucleus dorsalis raphé induces stimulation of locomotor activity and eating behavior

Przewłocka, B., Stala, L., Scheel-Krüger, J.

DOI: 10.1016/0024-3205(79)90499-5

The effect of lesions of raphe nuclei on the cataleptic action of neuroleptics

Przewlocka, B., Kukulka, L., Tatarczynska, E.

DOI:

The effect of lesions of dorsal or median raphe nucleus on rat behavior

Przewlocka, B., Kukulka, L., Tatarczynska, E.

DOI:

Sedative action of low doses of dopaminergic agents

Maj, J., Przewlocka, B., Kukulka, L.

DOI:

Antagonistic effect of cyproheptadine on neuroleptic-induced catalepsy

Maj, J., Mogilnicka, E., Przewlocka, B.

DOI: 10.1016/0091-3057(75)90076-3

The influence of dopamine β hydroxylase inhibitors on avoidance reaction in rat

Mogilnicka, E., Przewlocka, B.

DOI:

The effect of some dithiocarbamic acids on dopamine β hydroxylase and catecholamines level in rat's brain

Przewlocka, B., Sarnek, J., Szmigielski, A., Niewiadomska, A.

DOI:

The influence of LSD on the hind limb flexor reflex in the spinal rat

Palider, W., Przewlocka, B.

DOI:

The action of l dopa in rats with the raphe nuclei lesions

Maj, J., Przewlocka, B.

DOI: