Zakład Fitochemii

Profil naukowy
- O zakładzie
- Pracownicy
- Pracownie
Przedmiotem badań prowadzonych w Zakładzie Fitochemii są biologicznie aktywne metabolity wtórne roślin i roślinnych kultur tkankowych, ze szczególnym uwzględnieniem związków syntetyzowanych przez rośliny plemion Cichorieae i Inuleae z rodziny astrowatych.
Zakres prowadzonych prac obejmuje: izolację i identyfikację znanych związków pochodzenia roślinnego, izolację i ustalanie struktury związków nieznanych wcześniej z występowania w naturze, analizę ilościową metabolitów roślinnych, badanie wpływu czynników środowiskowych i regulatorów biosyntezy na akumulację metabolitów w materiale roślinnym in vitro i in vivo oraz wykonywanie wstępnych badań aktywności biologicznej za pomocą testów spektrofotometrycznych (ocena potencjału redukcyjnego, wychwyt wolnych rodników, hamowanie aktywności tyrozynazy i oksydazy ksantynowej), a także prowadzenie kultur in vitro gatunków roślin leczniczych obcych naszej florze. Tematem wiodącym są, w ostatnich latach, niezbadane wcześniej fitochemicznie gatunki sałat pochodzące ze stanu naturalnego oraz hodowlane odmiany sałat i cykorii i ich metabolity o działaniu przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym.
W ramach współpracy z innymi jednostkami, Zakład wykonuje analizy wybranych związków w dostarczonym materiale roślinnym różnego pochodzenia, przekazuje wyizolowane związki do badań farmakologicznych oraz dostarcza materiał roślinny do badań biologicznych.
Metody badawcze
A. Analiza fitochemiczna
Metody izolacji: konwencjonalna chromatografia kolumnowa (CC – adsorpcyjna w układzie faz normalnych i odwróconych, filtracja żelowa), chromatografia rotacyjna (CATLC), chromatografia cienkowarstwowa (TLC), preparatywna wysokosprawna chromatografia cieczowa (HPLC), ekstrakcja do fazy stałej.
Metody jakościowe: chromatografia cienkowarstwowa (TLC), wysokosprawna chromatografia cieczowa z detekcją UV-VIS (HPLC-DAD), spektroskopia UV-VIS, spektrometria mas, spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego (1H i 13C NMR, techniki jedno- i dwuwymiarowe), elektroforeza.
Metody ilościowe: Spektroskopia UV-VIS, TLC-FID, HPLC-DAD.
B. Hodowle tkankowe roślin
Rozmnażanie roślin in vitro drogą organogenezy pośredniej i bezpośredniej, otrzymywanie i prowadzenie kultur niezróżnicowanych komórek roślinnych, otrzymywanie i prowadzenie kultur korzeni włośnikowatych, detekcja obecności T-DNA w genomie roślinnym za pomocą PCR i analizy opin.
prof. dr hab. Anna Stojakowska
Kierownik zakładu
Pracownicy zakładu
dr hab. Klaudia Michalska
dr Beata Duszyńska
Weronika Strumińska
Małgorzata Tomera
inż. Iga Ryngwelska
Pracownicy pracowni
Dokonania naukowe
- Publikacje
Sesquiterpenoids from roots of Lactuca sativa var. angustana cv. “Grüner Stern”
Michalska, K., Michalski, O., Stojakowska, A.
DOI: 10.1016/j.phytol.2016.10.023
Hydroxycinnamates from elecampane (Inula helenium L.) callus culture
Stojakowska, A., Malarz, J., Kiss, A.K.
DOI: 10.1007/s11738-016-2069-y
Variation of sesquiterpene lactone contents in Lactuca georgica natural populations from Armenia
Beharav, A., Stojakowska, A., Ben-David, R., Malarz, J., Michalska, K., Kisiel, W.
DOI: 10.1007/s10722-014-0171-9
Acylated hydroxycinnamic acid glucosides from flowers of Telekia Speciosa
Stojakowska, A., Malarz, J., Zylewski, M., Kisiel, W.
DOI: 10.1016/j.phytol.2015.04.010
Protective effect of Philesia magellanica (coicopihue) from Chilean Patagonia against oxidative damage
Suwalsky, M., Avello, M., Obreque, J., Villena, F., Szymanska, R., Stojakowska, A., Strzalka, K.
DOI: 10.4067/S0717-97072015000200016
Chemical constituents of Lactuca dregeana
Michalska, K., Kisiel, W., Stojakowska, A.
DOI: 10.1016/j.bse.2015.02.016
Quantitative analysis of sesquiterpene lactones and thymol derivatives in extracts from Telekia speciosa
Stojakowska, A., Malarz, J., Kisiel, W.
DOI: 10.1016/j.phytol.2014.10.025
Mycorrhizal fungi modulate phytochemical production and antioxidant activity of Cichorium intybus L. (Asteraceae) under metal toxicity
Rozpadek, P., Wezowicz, K., Stojakowska, A., Malarz, J., Surówka, E., Sobczyk, T., Anielska, T., Wazny, R., Miszalski, Z., Turnau, K.
DOI: 10.1016/j.chemosphere.2014.04.023
Long-term cultured hairy roots of chicory - A rich source of hydroxycinnamates and 8-deoxylactucin glucoside
Malarz, J., Stojakowska, A., Kisiel, W.
DOI: 10.1007/s12010-013-0446-1
A new neolignan glucoside from hairy roots of Cichorium intybus
Malarz, J., Stojakowska, A., Szneler, E., Kisiel, W.
DOI: 10.1016/j.phytol.2012.10.011