Zakład Fitochemii

Profil naukowy
- O zakładzie
- Pracownicy
- Pracownie
Przedmiotem badań prowadzonych w Zakładzie Fitochemii są biologicznie aktywne metabolity wtórne roślin i roślinnych kultur tkankowych, ze szczególnym uwzględnieniem związków syntetyzowanych przez rośliny plemion Cichorieae i Inuleae z rodziny astrowatych.
Zakres prowadzonych prac obejmuje: izolację i identyfikację znanych związków pochodzenia roślinnego, izolację i ustalanie struktury związków nieznanych wcześniej z występowania w naturze, analizę ilościową metabolitów roślinnych, badanie wpływu czynników środowiskowych i regulatorów biosyntezy na akumulację metabolitów w materiale roślinnym in vitro i in vivo oraz wykonywanie wstępnych badań aktywności biologicznej za pomocą testów spektrofotometrycznych (ocena potencjału redukcyjnego, wychwyt wolnych rodników, hamowanie aktywności tyrozynazy i oksydazy ksantynowej), a także prowadzenie kultur in vitro gatunków roślin leczniczych obcych naszej florze. Tematem wiodącym są, w ostatnich latach, niezbadane wcześniej fitochemicznie gatunki sałat pochodzące ze stanu naturalnego oraz hodowlane odmiany sałat i cykorii i ich metabolity o działaniu przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym.
W ramach współpracy z innymi jednostkami, Zakład wykonuje analizy wybranych związków w dostarczonym materiale roślinnym różnego pochodzenia, przekazuje wyizolowane związki do badań farmakologicznych oraz dostarcza materiał roślinny do badań biologicznych.
Metody badawcze
A. Analiza fitochemiczna
Metody izolacji: konwencjonalna chromatografia kolumnowa (CC – adsorpcyjna w układzie faz normalnych i odwróconych, filtracja żelowa), chromatografia rotacyjna (CATLC), chromatografia cienkowarstwowa (TLC), preparatywna wysokosprawna chromatografia cieczowa (HPLC), ekstrakcja do fazy stałej.
Metody jakościowe: chromatografia cienkowarstwowa (TLC), wysokosprawna chromatografia cieczowa z detekcją UV-VIS (HPLC-DAD), spektroskopia UV-VIS, spektrometria mas, spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego (1H i 13C NMR, techniki jedno- i dwuwymiarowe), elektroforeza.
Metody ilościowe: Spektroskopia UV-VIS, TLC-FID, HPLC-DAD.
B. Hodowle tkankowe roślin
Rozmnażanie roślin in vitro drogą organogenezy pośredniej i bezpośredniej, otrzymywanie i prowadzenie kultur niezróżnicowanych komórek roślinnych, otrzymywanie i prowadzenie kultur korzeni włośnikowatych, detekcja obecności T-DNA w genomie roślinnym za pomocą PCR i analizy opin.
prof. dr hab. Anna Stojakowska
Kierownik zakładu
Pracownicy zakładu
dr hab. Klaudia Michalska
dr Beata Duszyńska
Weronika Strumińska
Małgorzata Tomera
inż. Iga Ryngwelska
Pracownicy pracowni
Dokonania naukowe
- Publikacje
Further sesquiterpenoids and phenolics from two species of Taraxacum F.H. Wigg. and cytotoxic activity of taraxinic acid and its derivatives
Klaudia Michalska, Agnieszka Galanty, Oskar Michalski, Anna Stojakowska
DOI: 10.1016/j.phytol.2019.02.010
Professor Wanda Kisiel (1946–2018) in memoriam
DOI: 10.2478/hepo-2018-0007
Major terpenoids from Telekia speciosa flowers and their cytotoxic activity in vitro
Stojakowska, A., Galanty, A., Malarz, J., Michalik, M.
DOI: 10.1080/14786419.2018.1437431
Thymol derivatives from the roots of Xerolekia speciosissima an endemic species of the pre-Alpine area
Kłeczek, N., Malarz, J., Kosecka-Strojek, M., Musielak, B., Stojakowska, A.
DOI: 10.1016/j.phytol.2019.01.010
Secondary Metabolism in Tissue and Organ Cultures of Plants from the Tribe Cichorieae
Stojakowska, A., Malarz, J.
DOI: 10.1007/978-3-030-11253-0_23-1
Natural products from Tolpis barbata (L.) Gaertn. (Asteraceae, Cichorieae)
Michalska, K., Malarz, J., Paul, W., Stojakowska, A.
DOI: 10.1016/j.bse.2019.103922
Eupatoriopicrin Inhibits Pro-inflammatory Functions of Neutrophils via Suppression of IL-8 and TNF-alpha Production and p38 and ERK 1/2 MAP Kinases.
Michalak B, Piwowarski JP, Granica S, Waltenberger B, Atanasov AG, Khan SY, Breuss JM, Uhrin P, Żyżyńska-Granica B, Stojakowska A, Stuppner H, Kiss AK
DOI: 10.1021/acs.jnatprod.8b00939
Does co-inoculation of Lactuca serriola with endophytic and arbuscular mycorrhizal fungi improve plant growth in a polluted environment?
Ważny, R., Rozpądek, P., Jędrzejczyk, R.J., Śliwa, M., Stojakowska, A., Anielska, T., Turnau, K.
DOI: 10.1007/s00572-018-0819-y
Phenolics and terpenoids from a wild edible plant Lactuca orientalis (Boiss.) Boiss.: A preliminary study
Stojakowska, A., Michalska, K., Kłeczek, N., Malarz, J., Beharav, A.
DOI: 10.1016/j.jfca.2018.01.024
Bioactive phenolics from in vitro cultures of Lactuca aculeata Boiss. et Kotschy
Stojakowska, A., Malarz, J.
DOI: 10.1016/j.phytol.2016.11.003