Zakład Farmakologii Uzależnień

Profil naukowy

  • O zakładzie
  • Pracownicy
  • Pracownie

Profil badawczy

Pracownia Farmakologii Uzależnień (PFU) powstała w Zakładzie Farmakologii w 2006 r. W roku 2017 Pracownia została przekształcona w Zakład Farmakologii Uzależnień. Zespół koncentruje się na tematyce uzależnień od środków psychostymulujących (amfetamina, metylenodioksyamfetamina, kokaina), nikotyna, alkohol oraz THC. Tematy realizowane w PFU dotyczą poszukiwania mechanizmów molekularnych i neurochemicznych uzależnienia oraz możliwości farmakologicznej interwencji.

Do naszych badań wykorzystujemy praktycznie wszystkie dostępne metody badawcze które mogą obrazować różne fazy złożonego procesu uzależnienia (wejście w nałóg, podtrzymanie nałogu, głód narkotykowy i inne objawy odstawienia oraz nawroty). Zakres prowadzonych badań obejmuje różne modele zwierzęce (depresja doświadczalna, zwierzęta transgeniczne), manipulacje farmakologiczne (np. lezje, podania dostrukturalne i obwodowe, iniekcje selektywnych ligandów receptorów), analizy biochemiczne (oznaczanie zmian w ekspresji receptorów i enzymów, zmian w synaptycznych i tkankowych poziomach neuroprzekaźników/neuromodulatorów) oraz analizy molekularne (badanie mitochondrialnego DNA (mtDNA), analiza ekspresji genów i miRNA, analizy epigenetyczne).

Współpracujemy ściśle z wieloma jednostkami naukowymi w kraju (Zakład Farmakodynamiki Wydziału Farmaceutycznego WUM, Katedra i Zakład Farmakologii z Farmakodynamiką Wydziału Farmaceutycznego UM w Lublinie) i za granicą (Zakład Badań Układu Nerwowego – Karolinska Institutet, Wydział Farmaceutyczny – Uniwersytet w Ferrarze, Zakład Badań Farmakologicznych i Biomolekularnych – Uniwersytet w Mediolanie, Zakład Psychiatrii i Psychoterapii – Uniwersytet Friedrich Alexander w Erlangen-Nürnberg).

Metody badawcze

Metody i testy behawioralne:
Pomiar aktywności lokomotorycznej zwierząt, dożylne samopodawanie substancji uzależniających, pobieranie alkoholu w warunkach wolnego wyboru, samopobieranie naturalnej nagrody, test preferencji sacharozy, test rozróżniania (drug discrimination), test podniesionego labiryntu „zero”, zmodyfikowany test wymuszonego pływania

Metody biologii molekularnej:
Izolacja DNA/RNA, PCR, RT-qPCRe
elektroforeza w żelu agarozowym i poliakryloamidowym

Metody biochemiczne:
Izolacja białka, oznaczanie stężenia białka metodą BCA, Western blot, ELISA,
mikrodializa in vivo

Metody histologiczne i histochemiczne:
Utrwalanie tkanek, autoradiografia receptorowa, analiza immunohistochemiczna i immunofluorescencyjna

Inne:
Stereotaktyczna implantacja kaniul domózgowych, implantacja kaniul dożylnych, podania domózgowe, bulbektomia

 

Najważniejsze dwa odkrycia w ciągu 3 ostatnich lat

– Amidowa pochodna N-acetylocysteiny hamuje nawroty do nałogu kokainowego u szczurów z doświadczalną depresją.
– Toniczna aktywacja receptorów A2A zlokalizowanych w jądrze półleżącym przegrody indukuje nawrót do nałogu kokainowego.

Małgorzata Filip

prof. dr hab. Małgorzata Filip

Kierownik zakładu

+48 12 6623296
pokój 209A

Pracownicy zakładu

prof. dr hab. Edmund Przegaliński

+48 12 6623264
pokój 104

dr hab. Małgorzata Frankowska

+48 12 6623268
pokój 110

dr Dawid Gawliński

+48 12 6623293
pokój 112

dr Irena Smaga-Maślanka

+48 12 6623268
pokój 110

dr Karolina Wydra-Kolarska

pokój 109

dr Joanna Jastrzębska

+48 12 6623267
pokój 112

Renata Pieniążek

+48 12 6623267
pokój 109

Agata Suder

+48 12 6623214
pokój 107

mgr Kacper Witek

+48 12 6623267
pokój 109

Pracownicy pracowni

prof. dr hab. Małgorzata Kajta

+48 12 6623235
pokój 52 A

dr hab. Agnieszka Wnuk

+48 12 6623338
pokój 341

mgr Karolina Przepiórska-Drońska

+48 12 6623339
pokój 128

Katarzyna Tomczyk

pokój 128

mgr inż. Andrzej Łach

+48 12 6623339
pokój 128

mgr Bernadeta Pietrzak-Wawrzyńska

+48 12 6623339
pokój 128

Pracownia Neurofarmakologii i Epigenetyki

Kierownik: dr hab. Małgorzata Kajta

Dokonania naukowe

  • Publikacje
  • Granty
  • Nagrody

Grant

Matczyna otyłość jako czynnik predysponujący do rozwoju zaburzeń autystycznych u potomstwa - w poszukiwaniu roli mikrobioty jelitowej i strategii prewencji GRANT NCN nr 2021/43/B/NZ5/02552 (OPUS 22)

Dr Dawid Gawliński

Grant

Wpływ diety bogatej w kwasy tłuszczowe omega-3 na zaburzenia mielinizacji i fenotyp depresyjny indukowany matczyną dietą wysokotłuszczową w ciąży i laktacji u potomstwa. NCN, SONATA 16, UMO-2020/39/D/NZ5/02581

Dr Irena Smaga-Maślanka

Grant

Międzypokoleniowy wpływ matczynej diety wysokotłuszczowej na zmiany morfologiczne i epigenetyczne w korze przedczołowej potomstwa GRANT NCN nr 2020/04/X/NZ7/02058 (MINIATURA 4)

Dr Dawid Gawliński

Grant

Wpływ diety wysokotłuszczowej matki w czasie ciąży i laktacji na zmiany epigenetyczne w obrębie genu kodującego receptor kannabinoidowy CB1 (CNR1) w mózgu potomstwa. NCN, MINIATURA 4, 2020/04/X/NZ7/00049

Dr Irena Smaga-Maślanka

Grant

Dieta matki w czasie ciąży i karmienia jako czynnik zwiększający ryzyko uzależnienia od kokainy u potomstwa - przedkliniczne badania behawioralne i neurochemiczne nad rolą receptorów melanokortynowych typu 4 w mózgu u szczurów Grant NCN nr UMO-2016/21/B/NZ4/00203 (OPUS 11)

Prof. dr hab. Małgorzata Filip

Grant

Zaburzona interakcja pomiędzy podjednostkami receptora NMDA a białkami rusztowania komórkowego podczas abstynencji kokainowej jako krytyczny punkt w regulacji zachowania poszukiwawczego i nawrotu do nałogu GRANT NCN nr UMO-2015/17/B/NZ7/02935 (OPUS 9)

Prof. dr hab. Małgorzata Filip

Grant

Efekty i potencjalne mechanizmy działania disulfiramu i nepikastatu w uzależnieniu od morfiny u zwierząt doświadczalnych. GRANT NCN nr UMO-2014/15/D/NZ7/01821 (SONATA 9)

Dr inż. Patrycja Magdalena Kleczkowska,

Grant

Epigenetyczne mechanizmy regulujące głód narkotykowy i nawrót nałogu kokainowego GRANT NCN nr UMO-2012/06/A/NZ3/00022 (MAESTRO)

Prof. dr hab. Małgorzata Filip

Grant

Rola receptorowych kompleksów heterodimerycznych mGlu5‑D2 w wygaszaniu zachowań poszukiwawczych związanych z uzależnieniem od substancji psychostymulujących (kokaina i MDMA): analiza behawioralna i biomolekularna u szczurów GRANT NCN nr UMO‑2011/03/D/NZ7/06 295 (SONATA 8)

Dr hab. Małgorzata Frankowska

Grant

Understanding cocaine addiction. A2A-D2 and A1-D1 heteromers as novel targets for cocaine action opiekun naukowy Prof. Kjell Fuxe, Division of Cellular and Molecular Neuroscience, Department of Neuroscience, Karolinska Institutet, Sztokholm, Szwecja

Dr hab. Małgorzata Frankowska

Nagroda

Nagroda im. J.J. Supniewskich za całokształt działalności naukowej w roku 2022

Dr Irena Smaga-Maślanka

Nagroda

Nagroda Prezesa Rady Ministrów w kategorii „wysoko ocenione osiągnięcia naukowe będące podstawą nadania stopnia doktora habilitowanego.”

Dr hab. Małgorzata Frankowska

Nagroda

Nagroda im. prof. Aleksandra Szczygła Polskiego Towarzystwa Nauk Żywieniowych za najlepszą pracę naukowo-badawczą opublikowaną w roku 2021

Dr Dawid Gawliński

Nagroda

Wyjazd konferencyjny realizowany w ramach Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (NAWA) program PROM

Dr hab. Małgorzata Frankowska

Nagroda

Stypendium im. Mieczysława Bekkera Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej na staż podoktorski w Boston Children's Hospital, Harvard Medical School

Dr Dawid Gawliński

Nagroda

Nagroda Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego dla wybitnych młodych naukowców

Dr Irena Smaga-Maślanka

Nagroda

PROM, NAWA, 14-dniowy staż szkoleniowy, Department of Pharmacological and Biomolecular Sciences, University of Milan, Włochy, 03.06.2019-14.06.2019 r.

Dr Irena Smaga-Maślanka

Nagroda

ERASMUS+, 7-dniowy staż szkoleniowy, European Laboratory for Non-linear Spectroscopy (LENS), University of Florence, Włochy, 19.03.2019-25.03.2019 r.

Dr Irena Smaga-Maślanka

Nagroda

Wyjazd konferencyjny realizowany w ramach Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (NAWA) program PROM

Dr hab. Małgorzata Frankowska

Nagroda

Wyjazd naukowo-szkoleniowy realizowany w ramach projakościowej dotacji KNOW, IF PAN

Dr hab. Małgorzata Frankowska

Nagroda

Uzyskanie dyplomu studiów podoktoranckich, Karolinska Institutet, Sztokholm, Szwecja

Dr hab. Małgorzata Frankowska

Nagroda

Zespołowa Nagroda Naukowa Wydziału V Nauk Medycznych Polskiej Akademii Nauk za cykl prac opublikowanych w czasopismach o wysokim współczynniku wpływu dotyczące przedklinicznych badań mechanizmów powstawania uzależnień od kokainy i nikotyny

Dr hab. Małgorzata Frankowska

Nagroda

Stypendium naukowe fundacji Torsten och Rangnar Söderbergs Foundation, finansujący 2 letni staż w Istytucie Karolinska, Sztokholm, Szwecja

Dr hab. Małgorzata Frankowska

Nagroda

Krajowe stypendium naukowe dla młodych naukowców Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej (program START)

Dr hab. Małgorzata Frankowska

Nagroda

Stypendium konferencyjne: NIDA mini-convention: Frontiers in Addiction Research, CPDD/NIDA, Atlanta, Stany Zjednoczone

Dr hab. Małgorzata Frankowska

Further proof on the role of accumbal nNOS in cocaine-seeking behavior in rats

Małgorzata Frankowska, Irena Smaga, Kinga Gawlińska, Renata Pieniążek, Małgorzata Filip

DOI: 10.1007/s43440-024-00571-y

Novel GPR18 Ligands in Rodent Pharmacological Tests: Effects on Mood, Pain, and Eating Disorders

Małgorzata Frankowska, Karolina Wydra, Agata Suder, Magdalena Zaniewska, Dawid Gawliński, Joanna Miszkiel, Anna Furgała-Wojas, Kinga Sałat, Małgorzata Filip, Christa E. Müller, Katarzyna Kieć-Kononowicz, Magdalena Kotańska

DOI: 10.3390/ijms24109046

Evaluation of the 5-HT2C receptor drugs RO 60-0175, WAY 161503 and mirtazepine in a preclinical model of comorbidity of depression and cocaine addiction

Joanna Jastrzębska, Małgorzata Frankowska, Irena Smaga, Magdalena Hubalewska-Mazgaj, Agata Suder, Renata Pieniążek, Edmund Przegaliński, Małgorzata Filip

DOI: 10.1007/s43440-022-00428-2

Cocaine and Its Abstinence Condition Modulate Striatal and Hippocampal Wnt Signaling in a Male Rat Model of Drug Self-Administration

Dawid Gawliński, Kinga Gawlińska, Małgorzata Frankowska, Małgorzata Filip

DOI: 10.3390/ijms232214011

Treatment with dopamine β-hydroxylase (DBH) inhibitors prevents morphine use and relapse-like behavior in rats

Małgorzata Frankowska, Paulina Surówka, Agata Suder, Renata Pieniążek, Renata Pukło, Joanna Jastrzębska, Władysława A. Daniel, Małgorzata Filip, Magdalena Zadrożny-Bujalska, Patrycja Kleczkowska

DOI: 10.1007/s43440-021-00307-2

Maternal dietary patterns are associated with susceptibility to a depressive-like phenotype in rat offspring.

DOI: 10.1016/j.dcn.2020.100879

The Impact of Cocaine Exposure in Adolescence: Behavioral Effects and Neuroplastic Mechanisms in Experimental Models.

DOI: 10.1111/bph.15523

Relationship of maternal high-fat diet during pregnancy and lactation to offspring health.

DOI: 10.1093/nutrit/nuaa020

Cocaine use disorder: A look at metabotropic glutamate receptors and glutamate transporters.

DOI: 10.1016/j.pharmthera.2020.107797

The impact of GABA<sub>B</sub> receptors and their pharmacological stimulation on cocaine reinforcement and drug-seeking behaviors in a rat model of depression.

DOI: 10.1016/j.ejphar.2020.173324

Kierownik zakładu

prof. dr hab. Małgorzata Filip

+48 12 6623296
pokój 209A

Zainteresowania badawcze

Zobacz także