Zakład Badań Nowych Leków

Zakład Badań Nowych Leków otrzymał akredytację systemu jakości EQIPD (Enhancing Quality In Preclinical Data) w listopadzie 2021. Ten system jakości – p. publikacja ma na celu zapewnienie najwyższej jakości i wiarygodności przedklinicznych badań biomedycznych. Zakład Badań Nowych Leków, jeden z interesariuszy EQIPD został wyróżniony m.in. za systematyczne podejście do  planowania, standaryzowanego dokumentowania doświadczeń, oraz za wysoką kulturę wykonywania badań naukowych.

Opis zakładu

Modelowanie funkcji psychicznych człowieka stanowi wyzwanie dla współczesnej neurobiologii i psychofarmakologii. Dotyczy to zarówno fizjologicznych procesów psychicznych (pamięć, elastyczność poznawcza, lęk, aktywność, optymizm, zachowania społeczne, komunikacja, nastrój i napęd) jak i zaburzeń psychicznych (depresja, schizofrenia, uzależnienia od substancji i uzależnienia behawioralne takie jak hazard) .

Niektórych funkcji nie da się badać u człowieka, dlatego stosuje się testy na gryzoniach laboratoryjnych.

W Zakładzie Badań Nowych Leków analizujemy wpływ różnych substancji (nowych związków chemicznych lub leków) na zachowanie zwierząt.  Oceniamy, jak dana substancja poprawia pamięć, czy działa przeciwlękowo, czy zmienia szczurzych pesymistów w optymistów lub, czy po jej podaniu szczury i myszy łatwiej rozwiązują testy neuropsychologiczne.  Badamy komunikację ultradźwiękową gryzoni by stwierdzić, czy w danej sytuacji szczury wydają dźwięki alarmowe, czy raczej, oznaczające zadowolenie. Badamy również, czy dana substancja może być użyteczna w leczeniu schizofrenii (np. nasila zachowania społeczne, poprawia funkcje poznawcze), depresji (np. przywraca dobry nastrój, uaktywnia zwierzęta), lub, czy hamuje uzależnienia. Na ten ostatni aspekt wskazuje obniżenie atrakcyjności klatki w której podawano narkotyk lub alkohol, lub hamowanie chęci szczurów do naciskania na dźwignię w modelu ‘jednorękiego bandyty’.

Celem naszych badań jest zrozumienie jak substancje chemiczne modulują zachowanie zwierząt laboratoryjnych.  Nasze badania służą opracowaniu nowych, skutecznych leków na zaburzenia psychiczne oraz pozwalają zrozumieć, w jaki sposób znane leki stosowane w psychiatrii wpływają na mózg. Ostatecznym celem jest rozwój nowych terapii chorób psychicznych.

Metody badawcze

– testy do badania pamięci: rozpoznawania nowego obiektu, basenu wodnego Morrisa, biernego i aktywnego unikania, klatki instrumentalne Skinnera

– testy neuropsychologiczne: elastyczności poznawczej (ASST), test badania uwagi (5-CSRTT)

– modele do badania lęku: test konfliktu Vogla, podniesiony labirynt ‘plus’, test czterech płytek, test otwartego pola

– testy analizujące aktywność szczurów: aktometry automatyczne, test otwartego pola

– instrumentalny test interpretacji bodźca niejednoznacznego do badania tendencyjności poznawczej (optymizmu/pesymizmu)

– test interakcji społecznych i preferencji społecznych

– aparatura do nagrywania, analizy i emisji wokalizacji ultradźwiękowych

– testy wskazujące na efekty przeciwdepresyjne związków: test wymuszonego pływania, preferencji słodkiego roztworu

– modele do badania aktywności przeciwpsychotycznej związków: test bramkowania sensorymotorycznego (PPI), komunikacji społecznej

 – modele do badania uzależnień: test warunkowej preferencji i awersji miejsca, instrumentalny model hazardu ‘jednorękiego bandyty’ oraz test Iowa

Najważniejsze odkrycia ostatnich lat

– The continued need for animals to advance brain research.

Judith R Homberg, Roger A H Adan, Natalia Alenina, Antonis Asiminas, Michael Bader, Tom Beckers, Denovan P Begg, Arjan Blokland, Marilise E Burger, Gertjan van Dijk, Ulrich L M Eisel, Ype Elgersma, Bernhard Englitz, Antonio Fernandez-Ruiz, Carlos P Fitzsimons, Anne-Marie van Dam, Peter Gass, Joanes Grandjean, Robbert Havekes, Marloes J A G Henckens, Christiane Herden, Roelof A Hut, Wendy Jarrett, Kate Jeffrey, Daniela Jezova, Andries Kalsbeek, Maarten Kamermans, Martien J Kas, Nael Nadif Kasri, Amanda J Kiliaan, Sharon M Kolk, Aniko Korosi, S Mechiel Korte, Tamas Kozicz, Steven A Kushner, Kirk Leech, Klaus-Peter Lesch, Heidi Lesscher, Paul J Lucassen, Anita Luthi, Liya Ma, Anne S Mallien, Peter Meerlo, Jorge F Mejias, Frank J Meye, Anna S Mitchell, Joram D Mul, Umberto Olcese, Azahara Oliva González, Jocelien D A Olivier, Massimo Pasqualetti, Cyriel M A Pennartz, Piotr Popik, Jos Prickaerts, Liset M de la Prida, Sidarta Ribeiro, Benno Roozendaal, Janine I Rossato, Ali-Akbar Salari, Regien G Schoemaker, August B Smit, Louk J M J Vanderschuren, Tomonori Takeuchi, Rixt van der Veen, Marten P Smidt, Vladyslav V Vyazovskiy, Maximilian Wiesmann, Corette J Wierenga, Bella Williams, Ingo Willuhn, Markus Wöhr, Monique Wolvekamp, Eddy A van der Zee, Lisa Genzel

Neuron, S0896-6273(21)00536-5 10.1016/j.neuron.2021.07.015 PMID:34352213

– Introduction to the EQIPD quality system. Anton Bespalov, René Bernard, Anja Gilis, Björn Gerlach, Javier Guillén, Vincent Castagné, Isabel A Lefevre, Fiona Ducrey, Lee Monk, Sandrine Bongiovanni, Bruce Altevogt, María Arroyo-Araujo, Lior Bikovski, Natasja de Bruin, Esmeralda Castaños-Vélez, Alexander Dityatev, Christoph H Emmerich, Raafat Fares, Chantelle Ferland-Beckham, Christelle Froger-Colléaux, Valerie Gailus-Durner, Sabine M Hölter, Martine Cj Hofmann, Patricia Kabitzke, Martien Jh Kas, Claudia Kurreck, Paul Moser, Malgorzata Pietraszek, Piotr Popik, Heidrun Potschka, Ernesto Prado Montes de Oca, Leonardo Restivo, Gernot Riedel, Merel Ritskes-Hoitinga, Janko Samardzic, Michael Schunn, Claudia Stöger, Vootele Voikar, Jan Vollert, Kimberley E Wever, Kathleen Wuyts, Malcolm R MacLeod, Ulrich Dirnagl, Thomas Steckler

eLife, 10.7554/eLife.63294 e63294 PMID:34028353

– wykazanie, że za niektóre efekty przeciwpsychotyczne leków stosowanych w leczeniu schizofrenii, mogą odpowiadać serotoninowe receptory typu 6  oraz 7 (np. Nikiforuk i wsp. Effects of the selective 5-HT7 receptor antagonist SB-269970, and amisulpride on ketamine-induced schizophrenia-like deficits in rats. Plos One 8(6) e66695, 2013

– wykazanie w teście tendencyjności poznawczej, że szczury które reagują pozytywnymi wokalizacjami ultradźwiękowymi, są optymistami (Ryguła i wsp.  Laughing rats are optimistic. Plos One 7 (12):e51959, 2012

Więcej o naszych badaniach w Wikipedii

Byli pracownicy Zakładu:

Adamcio Bartek, PhD           2001-2004

Bobula Bartosz, PhD            1998-1999

Fijał Katarzyna, PhD             2009-2013

Galoch Zdzisław, PhD            1998-1999

Hołuj Gosia, PhD                    1998-2020

Jamroży Małgorzata, M.Sc.    2006-2007

Kos Tomasz, PhD                    2003-2017

Kozela Ewa, PhD                    1998-2006

Krawczyk Martyna, M.Sc.      2004-2007

Krawczyk Martyna, M.Sc.      2017-2020

Kubik Jakub, M.Sc.                 2012-2014

Łopuch Sylwia, PhD              2008-2009

Pluta Helena, M.Sc.               2012-2013

Magalas Zofia, PhD               2000-2001

Rafa Dominik, M.Sc.              2010-2017

Ryguła Rafał, PhD                  1999-2001

Ryguła Rafał, PhD                  2013-2017

Schneider Tomasz, PhD        2004-2006

Wesołowska Anna, PhD        2007-2008

prof. dr hab. Piotr Popik

Kierownik zakładu

+48 12 6623375

popikp@if-pan.krakow.pl

pokój 30

Pracownicy zakładu

dr hab. Agnieszka Nikiforuk

+48 12 6623374

nikifor@if-pan.krakow.pl

pokój 27

dr Agnieszka Potasiewicz

+48 12 6623374

potasiew@if-pan.krakow.pl

pokój 29

dr Natalia Malikowska-Racia

+48 12 6623374

malikow@if-pan.krakow.pl

pokój 27

mgr Ewelina Cyrano

+48 12 6623374

cyrano@if-pan.krakow.pl

pokój 29

mgr Joanna Gołębiowska

+48 12 6623374

goleb@if-pan.krakow.pl

pokój 29

Lucyna Socha

+48 12 6623374

socha@if-pan.krakow.pl

pokój 28