Zakład Fitochemii

Profil naukowy
- O zakładzie
- Pracownicy
- Pracownie
Przedmiotem badań prowadzonych w Zakładzie Fitochemii są biologicznie aktywne metabolity wtórne roślin i roślinnych kultur tkankowych, ze szczególnym uwzględnieniem związków syntetyzowanych przez rośliny plemion Cichorieae i Inuleae z rodziny astrowatych.
Zakres prowadzonych prac obejmuje: izolację i identyfikację znanych związków pochodzenia roślinnego, izolację i ustalanie struktury związków nieznanych wcześniej z występowania w naturze, analizę ilościową metabolitów roślinnych, badanie wpływu czynników środowiskowych i regulatorów biosyntezy na akumulację metabolitów w materiale roślinnym in vitro i in vivo oraz wykonywanie wstępnych badań aktywności biologicznej za pomocą testów spektrofotometrycznych (ocena potencjału redukcyjnego, wychwyt wolnych rodników, hamowanie aktywności tyrozynazy i oksydazy ksantynowej), a także prowadzenie kultur in vitro gatunków roślin leczniczych obcych naszej florze. Tematem wiodącym są, w ostatnich latach, niezbadane wcześniej fitochemicznie gatunki sałat pochodzące ze stanu naturalnego oraz hodowlane odmiany sałat i cykorii i ich metabolity o działaniu przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym.
W ramach współpracy z innymi jednostkami, Zakład wykonuje analizy wybranych związków w dostarczonym materiale roślinnym różnego pochodzenia, przekazuje wyizolowane związki do badań farmakologicznych oraz dostarcza materiał roślinny do badań biologicznych.
Metody badawcze
A. Analiza fitochemiczna
Metody izolacji: konwencjonalna chromatografia kolumnowa (CC – adsorpcyjna w układzie faz normalnych i odwróconych, filtracja żelowa), chromatografia rotacyjna (CATLC), chromatografia cienkowarstwowa (TLC), preparatywna wysokosprawna chromatografia cieczowa (HPLC), ekstrakcja do fazy stałej.
Metody jakościowe: chromatografia cienkowarstwowa (TLC), wysokosprawna chromatografia cieczowa z detekcją UV-VIS (HPLC-DAD), spektroskopia UV-VIS, spektrometria mas, spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego (1H i 13C NMR, techniki jedno- i dwuwymiarowe), elektroforeza.
Metody ilościowe: Spektroskopia UV-VIS, TLC-FID, HPLC-DAD.
B. Hodowle tkankowe roślin
Rozmnażanie roślin in vitro drogą organogenezy pośredniej i bezpośredniej, otrzymywanie i prowadzenie kultur niezróżnicowanych komórek roślinnych, otrzymywanie i prowadzenie kultur korzeni włośnikowatych, detekcja obecności T-DNA w genomie roślinnym za pomocą PCR i analizy opin.
prof. dr hab. Anna Stojakowska
Kierownik zakładu
Pracownicy zakładu
dr hab. Klaudia Michalska
dr Beata Duszyńska
Weronika Strumińska
Małgorzata Tomera
inż. Iga Ryngwelska
Pracownicy pracowni
Dokonania naukowe
- Publikacje
Lactuca racemosa Willd., Source of Antioxidants with Diverse Chemical Structures
Klaudia Michalska, Danuta Jantas, Janusz Malarz, Klaudia Jakubowska, Wojciech Paul, Anna Stojakowska
DOI: 10.3390/molecules29245975
Composition and Activities of Carpesium macrocephalum Franch. & Sav. Essential Oils
Anna Wajs-Bonikowska, Janusz Malarz, Łukasz Szoka, Paweł Kwiatkowski, Anna Stojakowska
DOI: 10.3390/molecules29194658
Selectivity Screening and Structure–Cytotoxic Activity Observations of Selected Oleanolic Acid (OA)-Type Saponins from the Amaranthaceae Family on a Wide Panel of Human Cancer Cell Lines
Karolina Grabowska, Agnieszka Galanty, Łukasz Pecio, Anna Stojakowska, Janusz Malarz, Paweł Żmudzki, Paweł Zagrodzki, Irma Podolak
DOI: 10.3390/molecules29163794
Polyphenols of the Inuleae-Inulinae and Their Biological Activities: A Review
Janusz Malarz, Klaudia Michalska, Anna Stojakowska
DOI: 10.3390/molecules29092014
Polyphenols of the Inuleae-Inulinae and Their Biological Activities: A Review
Janusz Malarz, Klaudia Michalska, Anna Stojakowska
DOI: 10.20944/preprints202404.0352.v1
Bioprospecting of the Telekia speciosa: Uncovering the Composition and Biological Properties of Its Essential Oils
Anna Wajs-Bonikowska, Łukasz Szoka, Paweł Kwiatkowski, Surya Nandan Meena, Anna Stojakowska
DOI: 10.3390/app13095674
Hairy Root Cultures as a Source of Phenolic Antioxidants: Simple Phenolics, Phenolic Acids, Phenylethanoids, and Hydroxycinnamates
Janusz Malarz, Yulia V. Yudina, Anna Stojakowska
DOI: 10.3390/ijms24086920
Constituents of Pulicaria inuloides and Cytotoxic Activities of Two Methoxylated Flavonols
Janusz Malarz, Klaudia Michalska, Agnieszka Galanty, Anna Karolina Kiss, Anna Stojakowska
DOI: 10.3390/molecules28020480
New insights gained from collections of wild Lactuca relatives in the gene bank of the Institute of Evolution, University of Haifa
Beharav, A., Stojakowska, A., Nevo, E., Lebeda, A.
DOI: 10.1163/22238980-bja10079
Chemical Composition and Cytotoxic Activity of Extracts from Carpesium divaricatum: In Vitro- versus Field-Grown Plants
Janusz Malarz, Agnieszka Galanty, Anna Stojakowska
DOI: 10.3390/plants11212815