Zakład Farmakologii Bólu

Profil naukowy

O zakładzie
Pracownicy

Opis zakładu

Tematyką badawczą Zakładu Farmakologii Bólu jest opracowywanie zagadnień dotyczących problematyki powstawania i utrzymywania się procesów bólowych, ze szczególnym uwzględnieniem bólu neuropatycznego, który powstaje w wyniku uszkodzenia nerwów obwodowych z powodu urazów, nowotworów, cukrzycy, stwardnienia rozsianego, niedotlenienia. Ten rodzaj bólu nie jest łagodzony przez typowe środki przeciwbólowe, dlatego też staje się często dolegliwością bez perspektyw na znaczną poprawę. Pomimo licznych badań zarówno klinicznych jak i doświadczalnych, molekularny mechanizm rozwoju bólu wciąż nie jest dokładnie poznany.
W badaniach pragniemy określić zaburzenia homeostazy w endogennych układach opioidowych, co wydaje się jedną z głównych przyczyn rozwoju bólu przewlekłego. Wzrost aktywacji endogennych systemów przeciwbólowych w odpowiedzi na uszkodzenie układu nerwowego uruchamia mechanizmy homeostazy i w konsekwencji prowadzi do nadmiernej aktywności systemów probólowych. Badania mają na celu określenie ścieżek udziału różnych probólowych peptydów w rozwoju neuropatii.
Badania z wykorzystaniem zarówno profilowania ekspresji genów jak i analizy białek wskazują, że w bólu neuropatycznym dochodzi do silnej aktywacji wielu genów neuronalnych, jak również genów związanych z odpowiedzią komórek immunologicznych, w tym z aktywacją mikrogleju. Prowadzone badania są istotne, ponieważ obecnie brak danych dotyczących prób hamowania mikrogleju czy czynników prozapalnych takich jak IL-1beta, CCL2, CCL5, a także wykorzystania inhibitorów szlaków wewnątrzkomórkowych NF-B, ERK1/2, p38MAPK przy stosowaniu opioidów w bólu neuropatycznym. W badaniach poszukujemy nowych punktów uchwytu również dla skutecznej terapii neuropatii cukrzycowej. Prowadzone eksperymenty wykazały, że modulacja zmian neuroimmunologicznych na skutek działania pentoksyfiliny (inhibitor pozapalnych cytokin), minocykliny (inhibitor p38MAPK), partenolidu (inhibitor NF-κB), U0126 (inhibitor ERK1/2), SB203580 (inhibitor p38MAPK) PD98059 (inhibitor MAPKK) w bólu neuropatycznym osłabia jego rozwój a także nasila efektywność opioidów. Mamy nadzieję, że wyniki naszych badań stworzą eksperymentalne podstawy do zastosowanie w przyszłości skojarzonej terapii stosowanych w klinice opioidowych leków przeciwbólowych z inhibitorami gleju lub innymi substancjami modulującymi syntezę lub działanie prozapalnych czynników, w celu zwiększenia skuteczności leków przeciwbólowych w terapii bólu neuropatycznego.

Metody badawcze

Najważniejsze odkrycia ostatnich lat

Wyjaśnienie osłabionej efektywności leków opioidowych w bólu neuropatycznym przez wykazanie obecności receptora MOP i KOP a braku receptora DOP opioidowego na komórkach mikrogleju, co tłumaczy niezmienioną efektywność agonistów receptora DOP w odróżnieniu od osłabionego działania leków działających przez dwa pozostałe receptory opioidowe i wskazuje drogę poszukiwania nowych leków przeciwbólowych.

Wykazano, że jednym z ważnych czynników biorących udział w efektach neurotoksycznych dynorfiny w modelu bólu neuropatycznego są cytokiny prozapalne pochodzące z gleju aktywowanego uszkodzeniem układu nerwowego. Zahamowanie tej aktywności znacznie osłabia niekorzystne efekty dynorfiny, jednego z czynników rozwoju bólu neuropatycznego.

prof. dr hab. Joanna Mika

Kierownik zakładu

+48 12 6623298

joamika@if-pan.krakow.pl

pokój 226

Pracownicy zakładu

Dokonania naukowe

Publikacje
Granty

Grant

PRELUDIUM 12 2016/23/N/NZ7/00356 Określenie mechanizmów i potencjalnych punktów uchwytu dla terapii bólu neuropatycznego poprzez zbadanie interakcji farmakologicznych pomiędzy substancjami modulującymi aktywność gleju a lekami opioidowymi

Dr Anna Piotrowska-Murzyn

Grant

OPUS 22 2021/43/B/NZ7/00230 Nowe strategie w farmakoterapii bólu neuropatycznego oparte na modulacji układu chemokin i jego wpływie na rozwój tolerancji opioidowej

prof. dr hab. Joanna Mika

Novel bifunctional hybrid compounds designed to enhance the effects of opioids and antagonize the pronociceptive effects of nonopioid peptides as potent analgesics in a rat model of neuropathic pain

Piotrowska, A., Starnowska-Sokół, J., Makuch, W., Mika, J., Witkowska, E., Tymecka, D., Ignaczak, A., Wilenska, B., Misicka, A., Przewłocka, B.

DOI: 10.1097/j.pain.0000000000002045

Neuropathic Pain Dysregulates Gene Expression of the Forebrain Opioid and Dopamine Systems

Wawrzczak-Bargieła, A., Ziółkowska, B., Piotrowska, A., Starnowska-Sokół, J., Rojewska, E., Mika, J., Przewłocka, B., Przewłocki, R.

DOI: 10.1007/s12640-020-00166-4

Multifunctional Opioid-Derived Hybrids in Neuropathic Pain: Preclinical Evidence, Ideas and Challenges

Starnowska-Sokół, J., Przewłocka, B.

DOI: 10.3390/molecules25235520

Novel hybrid compounds, opioid agonist+melanocortin 4 receptor antagonist, as efficient analgesics in mouse chronic constriction injury model of neuropathic pain

Starnowska-Sokół, J., Piotrowska, A., Bogacka, J., Makuch, W., Mika, J., Witkowska, E., Godlewska, M., Osiejuk, J., Gątarz, S., Misicka, A., Przewłocka, B.

DOI: 10.1016/j.neuropharm.2020.108232

Functional characterization of a novel opioid, PZM21, and its effects on the behavioural responses to morphine

Kudla, L., Bugno, R., Skupio, U., Wiktorowska, L., Solecki, W., Wojtas, A., Golembiowska, K., Zádor, F., Benyhe, S., Buda, S., Makuch, W., Przewlocka, B., Bojarski, A.J., Przewlocki, R.

DOI: 10.1111/bph.14805

Tapentadol – A representative of a new class of MOR-NRI analgesics

Zajączkowska, R., Przewłocka, B., Kocot-Kępska, M., Mika, J., Leppert, W., Wordliczek, J.

DOI: 10.1016/j.pharep.2018.01.005

Alterations in the Activity of Spinal and Thalamic Opioid Systems in a Mice Neuropathic Pain Model

Rojewska, E., Wawrzczak-Bargiela, A., Szucs, E., Benyhe, S., Starnowska, J., Mika, J., Przewlocki, R., Przewlocka, B.

DOI: 10.1016/j.neuroscience.2018.08.013

Basic mechanisms of analgesic effects of opioids,Podstawowe mechanizmy działania przeciwbólowego opioidów

Przewłocka, B.

DOI:

Bifunctional opioid/nociceptin hybrid KGNOP1 effectively attenuates pain-related behaviour in a rat model of neuropathy

Starnowska, J., Guillemyn, K., Makuch, W., Mika, J., Ballet, S., Przewlocka, B.

DOI: 10.1016/j.ejps.2017.03.029

Blockade of P2X4 receptors inhibits neuropathic pain-related behavior by preventing MMP-9 activation and, consequently, pronociceptive interleukin release in a rat model

Jurga, A.M., Piotrowska, A., Makuch, W., Przewlocka, B., Mika, J.

DOI: 10.3389/fphar.2017.00048

Profil naukowy

prof. dr hab. Joanna Mika

Kierownik zakładu

Pracownicy zakładu

prof. dr hab. Barbara Przewłocka

dr Anna Piotrowska-Murzyn

dr hab. Ewelina Rojewska-Mendel

dr Agata Ciechanowska

mgr Wioletta Makuch

mgr Aleksandra Bober

mgr Katarzyna Ciapała

Agnieszka Młynarczyk

mgr inż. Katarzyna Pawlik-Szczerba

Dokonania naukowe

Grant

PRELUDIUM 12 2016/23/N/NZ7/00356 Określenie mechanizmów i potencjalnych punktów uchwytu dla terapii bólu neuropatycznego poprzez zbadanie interakcji farmakologicznych pomiędzy substancjami modulującymi aktywność gleju a lekami opioidowymi

Grant

OPUS 22 2021/43/B/NZ7/00230 Nowe strategie w farmakoterapii bólu neuropatycznego oparte na modulacji układu chemokin i jego wpływie na rozwój tolerancji opioidowej

Novel bifunctional hybrid compounds designed to enhance the effects of opioids and antagonize the pronociceptive effects of nonopioid peptides as potent analgesics in a rat model of neuropathic pain

Piotrowska, A., Starnowska-Sokół, J., Makuch, W., Mika, J., Witkowska, E., Tymecka, D., Ignaczak, A., Wilenska, B., Misicka, A., Przewłocka, B.

Neuropathic Pain Dysregulates Gene Expression of the Forebrain Opioid and Dopamine Systems

Wawrzczak-Bargieła, A., Ziółkowska, B., Piotrowska, A., Starnowska-Sokół, J., Rojewska, E., Mika, J., Przewłocka, B., Przewłocki, R.

Multifunctional Opioid-Derived Hybrids in Neuropathic Pain: Preclinical Evidence, Ideas and Challenges

Starnowska-Sokół, J., Przewłocka, B.

Novel hybrid compounds, opioid agonist+melanocortin 4 receptor antagonist, as efficient analgesics in mouse chronic constriction injury model of neuropathic pain

Starnowska-Sokół, J., Piotrowska, A., Bogacka, J., Makuch, W., Mika, J., Witkowska, E., Godlewska, M., Osiejuk, J., Gątarz, S., Misicka, A., Przewłocka, B.

Functional characterization of a novel opioid, PZM21, and its effects on the behavioural responses to morphine

Kudla, L., Bugno, R., Skupio, U., Wiktorowska, L., Solecki, W., Wojtas, A., Golembiowska, K., Zádor, F., Benyhe, S., Buda, S., Makuch, W., Przewlocka, B., Bojarski, A.J., Przewlocki, R.

Tapentadol – A representative of a new class of MOR-NRI analgesics

Zajączkowska, R., Przewłocka, B., Kocot-Kępska, M., Mika, J., Leppert, W., Wordliczek, J.

Alterations in the Activity of Spinal and Thalamic Opioid Systems in a Mice Neuropathic Pain Model

Rojewska, E., Wawrzczak-Bargiela, A., Szucs, E., Benyhe, S., Starnowska, J., Mika, J., Przewlocki, R., Przewlocka, B.

Basic mechanisms of analgesic effects of opioids,Podstawowe mechanizmy działania przeciwbólowego opioidów

Przewłocka, B.

Bifunctional opioid/nociceptin hybrid KGNOP1 effectively attenuates pain-related behaviour in a rat model of neuropathy

Starnowska, J., Guillemyn, K., Makuch, W., Mika, J., Ballet, S., Przewlocka, B.

Blockade of P2X4 receptors inhibits neuropathic pain-related behavior by preventing MMP-9 activation and, consequently, pronociceptive interleukin release in a rat model

Jurga, A.M., Piotrowska, A., Makuch, W., Przewlocka, B., Mika, J.

Kierownik zakładu

prof. dr hab. Joanna Mika

Zainteresowania badawcze

Techniki badawcze

Słowa kluczowe

Zobacz także